Παυσανίας - Ελλάδος Περιήγησις Αττικά

Ο Παυσανίας γεννήθηκε γύρω στα 110 μ.Χ., όταν αυτοκράτορας των Ρωμαίων ήταν ο Τραϊανός (98-117 μ.Χ.), κατά πάσα πιθανότητα στη Μαγνησία του Έρμου.

Ο Παυσανίας υπήρξε για τους μεταγενέστερους του πολύτιμη πηγή αφθονίας γνώσεων σχετικών με τη μυθολογία, την πολιτική ιστορία και το λαϊκό πολιτισμό, αλλά και οδηγός της αρχαιολογικής σκαπάνης στην αρχαία τοπογραφία, όταν άρχιζαν οι μεγάλες ανασκαφές στον Κεραμεικό και το Δίπυλο (1871), στην αρχαία Ολυμπία (1875), στην ακρόπολη των Μυκηνών (1876), στον Ορχομενό της Βοιωτίας (1880), στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου (1881), στην Ελευσίνα (1882), στην Ακρόπολη των Αθηνών και στην Τίρυνθα (1884), στη Μαντινεία (1887), στη Μεγαλόπολη (1890), στους Δελφούς (1892) από Έλληνες και ξένους αρχαιολόγους.

Στην Αθήνα ο Παυσανίας πρέπει να βρισκόταν το 145 μ.Χ. περίπου. (Προ 15 ετών την είχε επισκεφθεί για τρίτη φορά ο αυτοκράτορας Αδριανός και είχε εγκαινιάσει το ναό του Ολυμπίου Διός που κτίσθηκε με δικές του δαπάνες). Αποβιβάσθηκε στο λιμάνι της Ζέας (Πασαλιμάνι) αρχίζοντας την περιήγηση του από τον Πειραιά. Αφού είδε τα μνημεία του Φαλήρου και της παραλίας μέχρι τη σημερινή μικρή χερσόνησο του Αγ. Κοσμά (Κωλιάς άκρα), επέστρεψε στον Πειραιά, απ' όπου παίρνοντας το δρόμο δίπλα στα μισογκρεμισμένα Μακρά Τείχη για την Αθήνα έφθασε στο Δίπυλο και από εκεί προχώρησε στην Αγορά.

Οι πληροφορίες του για τα δημόσια κτίρια και τους ναούς της υπήρξαν πολύτιμος οδηγός για τους Αμερικανούς αρχαιολόγους, που ανέσκαψαν όλη σχεδόν την περιοχή της. Ο Παυσανίας πέθανε το 180 ή ένα δύο χρόνια αργότερα. Εντούτοις πρόλαβε να εκδώσει σε μια ενότητα όλο το έργο του.

Μολονότι η Ελλάδος Περιήγησις δεν έχει λογοτεχνική αξία και το στεγνό και επιτηδευμένο υφος του Παυσανία πολύ απέχει από τη γλαφυρότητα του λόγου των συγγραφέων της κλασικής, αλλά,και της μεταγενέστερης αρχαιότητας, εντούτοις το πλούσιο αρχαιογνωστικό υλικό που προσφέρει το κατατάσσει στα έργα εκείνα που μια ευτυχής συγκυρία διέσωσε για τη μελέτη και γνώση του εθνικού μας παρελθόντος, τόσο χρήσιμης στις ημέρες που ζούμε.

Παυσανίας - Ελλάδος Περιήγησις Αττικά