Έρικ Χόμπσμπαουμ - Έθνη και εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα.

«Τα περισσότερα κράτη πιστεύουν ότι έχουν αρχαία καταγωγή, ένα ιστορικό υπόβαθρο που βοηθά να δημιουργήσουν μιαν ισχυρή εθνική ταυτότητα και περηφάνεια. Εντούτοις, λίγα από τα κράτη που αναγνωρίζουμε σήμερα χρονολογούνται πριν από τον δέκατο ένατο αιώνα. "Το να αλλοιώνεις την ιστορία κάποιου", είπε ένας παλαιότερος ειδικός επί του θέματος, "αποτελεί μέρος του να είσαι έθνος".

Αυτό το βιβλίο, που προέρχεται από τη θαυμάσια σειρά διαλέξεων που έδωσε ο Καθηγητής Hobsbawm στο Queen's University of Belfast το 1985, επιχειρεί να ανιχνεύσει την ιστορία των εθνών και του εθνικισμού κατά τους δύο τελευταίους αιώνες και προσπαθεί να προσεγγίσει τη μεταβαλλόμενη ιστορική φύση και σημασία του. Μεταξύ άλλων διερωτάται αν ο εθνικισμός διατηρεί τα παλιά του χαρακτηριστικά. Ξεπέρασε άραγε ο εθνικισμός, παρόλες τις ενδείξεις περί του αντιθέτου, το ανώτατο σημείο της καμπύλης του; Η μελέτη του καθηγητή Hobsbawn περιέχει πολλές εκπλήξεις, που θα προκαλέσουν ζωηρές συζητήσεις και αντίλογο.»

Ο Έρικ Χόμπσμπαουμ (1917 - ) παραμένει η μεγαλύτερη φυσιογνωμία μεταξύ των σύγχρονων ιστορικών. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, ήταν μαθητής στη μετα-αυστροουγγρική Βιέννη και όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία, κατέφυγε στο Λονδίνο.

Με την ευκαιρία της έκδοσης της αυτοβιογραφίας του, ο σπουδαίος Βρετανός ιστορικός, ηλικίας πλέον 90 ετών, μίλησε στη «Λιμπερασιόν». «Υπάρχουν σχεδόν παντού ιστορικές αναθεωρήσεις, οι οποίες επιβάλλονται ή γίνεται προσπάθεια να επιβληθούν», είπε στη γαλλική εφημερίδα. «Έχει ανοίξει ένας εντυπωσιακός χώρος για μια εκ νέου επινόηση της Ιστορίας, ευρέως μυθολογική, επειδή η Ιστορία αυτή δεν γράφεται από τους ιστορικούς, αλλά από τις κυβερνήσεις, τα κινήματα, τις οργανώσεις, τις ομάδες πίεσης». Πρόκειται, σημειώνει, για μια αντίδραση στην επιτάχυνση των κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών που παρατηρούμε στην εποχή μας.

Ο «παππούς» των σύγχρονων ιστορικών ήρθε το 2004 στην Ελλάδα, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και απέδειξε την επιστημονική και πνευματική του διαύγεια, τη συγκρότηση της σκέψης του και τη διάθεσή του, να παρακολουθεί και να σχολιάζει την επικαιρότητα. Έζησε «Συναρπαστικά Χρόνια» στο μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, στη διάρκεια του οποίου ανδρώθηκε, σπούδασε, έκανε επιλογές, πήρε θέση σε πολιτικά και επιστημονικά ζητήματα της ανθρωπότητας. Ο Χομπσμπάουμ δεν είναι ο μονομανής ιστορικός, ο αποκλειστικά αφιερωμένος σε μία κατεύθυνση. Για πολλά χρόνια έγραφε με ψευδώνυμο κριτικές τζαζ μουσικής σε ένα αμιγώς μουσικό περιοδικό. Δείχνοντας, και μ’ αυτόν τον τρόπο, ότι ένας άνθρωπος που ασχολείται με την ιστορία, ασχολείται με τη ζωή γύρω του, σε όλες τις μορφές της.

Έρικ Χόμπσμπαουμ - Έθνη και εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα.